TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELERİNDE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA TASLAK METİN
MADDE 1-
7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 10
uncu maddesinin ikinci fıkrasının sonuna “Bu maksatla alınacak
tedbirler esitlik ilkesine
aykırı olarak yorumlanamaz.” cümlesi ve aynı maddeye ikinci
fıkradan sonra gelmek üzere
asagıdaki fıkra eklenmis, devamındaki fıkralar buna göre teselsül
ettirilmistir.
“Çocuklar, yaslılar ve engelliler gibi özel surette korunması
gerekenler için alınacak
tedbirler esitlik ilkesine aykırı sayılamaz.”
MADDE 2-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 20 nci maddesine asagıdaki fıkra
eklenmistir.
“Herkes, kendisiyle ilgili kisisel verilerin korunmasını isteme
hakkına sahiptir. Bu
hak; kisinin kendisiyle ilgili kisisel veriler hakkında
bilgilendirilme, bu verilere erisme,
bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları
dogrultusunda kullanılıp
kullanılmadıgını ögrenmeyi de kapsar. Kisisel veriler, ancak
kanunda öngörülen hallerde veya
kisinin açık rızasıyla islenebilir. Kisisel verilerin korunmasına
iliskin esas ve usuller kanunla
düzenlenir.”
MADDE 3-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 23 üncü maddesinin üçüncü fıkrası
asagıdaki sekilde degistirilmistir.
“Vatandasın yurt dısına çıkma hürriyeti, ancak suç sorusturması
veya kovusturması
sebebiyle hâkim kararına baglı olarak sınırlanabilir.”
MADDE 4-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 41 inci maddesinin kenar baslıgı “I.
Ailenin korunması ve çocuk hakları” seklinde degistirilmis ve
maddeye asagıdaki fıkralar
eklenmistir.
“Her çocuk, yeterli himaye ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına
açıkça aykırı
olmadıkça, ana ve babasıyla kisisel ve dogrudan iliski kurma ve
sürdürme hakkına sahiptir.
Devlet, çocuk istismarı, cinsellik ve siddete karsı çocukları
koruyucu tedbirleri alır.”
MADDE 5-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 53 üncü maddesinin kenar baslıgı “A.
Toplu is sözlesmesi ve toplu sözlesme hakkı” seklinde
degistirilmis, üçüncü fıkrası
yürürlükten kaldırılmıs ve maddeye asagıdaki fıkralar eklenmistir.
“Memurlar ve diger kamu görevlileri, toplu sözlesme yapma hakkına
sahiptirler.
Toplu sözlesme yapılması sırasında uyusmazlık çıkması halinde
taraflar Uzlastırma
Kuruluna basvurabilir. Uzlastırma Kurulu kararları kesindir ve
toplu sözlesme hükmündedir.
Toplu sözlesme hakkının kapsamı, istisnaları, toplu sözlesmeden
yararlanacaklar,
toplu sözlesmenin yapılma sekli, usulü ve yürürlügü, Uzlastırma
Kurulunun teskili, çalısma
usul ve esasları ile diger hususlar kanunla düzenlenir.”
MADDE 6-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 69 uncu maddesinin üçüncü,
dördüncü, yedinci fıkraları asagıdaki sekilde degistirilmis,
altıncı fıkrasının sonuna “Meclis
çalısmalarındaki oy ve sözler, Mecliste ileri sürülen düsünceler
ve Meclisçe baska bir karar
alınmadıkça bunların Meclis dısında tekrarı veya açıga vurulması
ile idarenin eylem ve
islemleri, odaklasmanın tespitinde gözetilemez.” cümlesi eklenmis,
dokuzuncu fıkrasındaki
“bes yıl” ibaresi “üç yıl” seklinde degistirilmis, dokuzuncu
fıkrasındaki “temelli” sözcükleri,
onuncu fıkrasındaki “temelli olarak” ibaresi ile besinci ve
sekizinci fıkraları yürürlükten
kaldırılmıstır.
“Siyasî partilerin gelir ve giderlerinin amaçlarına uygun olması
gereklidir. Bu kuralın
uygulanması kanunla düzenlenir. Siyasî partilerin malî denetimi
Sayıstay tarafından yapılır.
Sayıstayca siyasî partilerin mal edinimleri ile gelir ve
giderlerinin kanuna uygunlugunun
tespiti, bu hususun denetim yöntemleri ve aykırılık halinde
uygulanacak yaptırımlar kanunda
gösterilir. Sayıstayın bu denetim sonunda verecegi kararlar
kesindir.
Siyasî partilerin kapatılması, Yargıtay Cumhuriyet Bassavcısının
talebi üzerine,
Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu bulunan her bir siyasî
partinin beser üye ile temsil
edildigi ve Meclis Baskanının baskanlıgında olusturulacak
Komisyonun üye tam sayısının
üçte iki çogunlugu ve gizli oyla verecegi izin üzerine açılacak
dava, Anayasa Mahkemesince
kesin olarak karara baglanır. Komisyonun bu kararı, yargı denetimi
dısındadır. Reddedilen
izin basvurusunda ileri sürülen sebepler, hiçbir sekilde yeni bir
basvuruya konu olamaz.
Siyasî parti gruplarında ve Türkiye Büyük Millet Meclisinde izin
konusunda görüsme
yapılamaz ve karar alınamaz.”
“Anayasa Mahkemesi, yukarıdaki fıkraya göre kapatma yerine, dava
konusu fiillerin
agırlıgına göre ilgili siyasî partinin Devlet yardımından kısmen
veya tamamen yoksun
bırakılmasına karar verebilir. Devlet yardımından yoksun
bırakılma, baglı oldugu kapatma
davasının ve kararının usulüne tabi olup tek basına dava konusu
kılınamaz.”
MADDE 7-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 74 üncü maddesinin kenar baslıgı
“VII. Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine basvurma hakkı”
seklinde degistirilmis,
üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıs ve maddeye asagıdaki
fıkralar eklenmistir.
“Herkes bilgi edinme ve kamu denetçisine basvurma hakkına
sahiptir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Baskanlıgına baglı olarak kurulan
Kamu Denetçiligi
Kurumu idarenin isleyisiyle ilgili sikâyetleri inceler.
Kamu Basdenetçisi Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından gizli
oyla dört yıl için
seçilir. lk iki oylamada üye tamsayısının üçte iki ve üçüncü
oylamada üye tamsayısının salt
çogunlugu aranır. Üçüncü oylamada salt çogunluk saglanamazsa, bu oylamada
en çok oy alan
iki aday için dördüncü oylama yapılır; dördüncü oylamada en fazla
oy alan aday seçilmis
olur.
Bu maddede sayılan hakların kullanılma biçimi, Kamu Denetçiligi
Kurumunun
kurulusu, görevi, çalısması, inceleme sonucunda yapacagı islemler
ile Kamu Basdenetçisi ve
kamu denetçilerinin nitelikleri, seçimi ve özlük haklarına iliskin
usul ve esaslar kanunla
düzenlenir.”
MADDE 8 - Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 84 üncü
maddesinin son fıkrası
yürürlükten kaldırılmıstır.
MADDE 9-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 94 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının
ikinci cümlesi asagıdaki sekilde degistirilmistir.
“ lk seçilenlerin görev süresi iki yıldır, ikinci devre için
seçilenlerin görev süresi ise o yasama
döneminin sonuna kadar devam eder.”
MADDE 10-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 125 inci maddesinin ikinci fıkrasına
“Ancak, Yüksek Askeri Suranın Silahlı Kuvvetlerden her türlü
ilisik kesme kararlarına karsı
yargı yolu açıktır.” cümlesi eklenmis, dördüncü fıkrasının birinci
cümlesi asagıdaki sekilde
degistirilmistir.
“Yargı yetkisi, idarî eylem ve islemlerin hukuka uygunlugunun
denetimi ile sınırlı olup, hiçbir
surette yerindelik denetimi seklinde kullanılamaz.”
MADDE 11-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 128 inci maddesinin ikinci fıkrasına
asagıdaki cümle eklenmistir.
“Ancak, malî ve sosyal haklara iliskin toplu sözlesme hükümleri
saklıdır.”
MADDE 12-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 129 uncu maddesinin üçüncü fıkrası
asagıdaki sekilde degistirilmistir.
“Disiplin kararları yargı denetimi dısında bırakılamaz.”
MADDE 13-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 144 üncü maddesi kenar baslıgıyla
birlikte asagıdaki sekilde degistirilmistir.
“G. Adalet hizmetlerinin denetimi
MADDE 144-
Adalet hizmetleri ile savcıların idarî görevleri yönünden Adalet
Bakanlıgınca denetimi, adalet müfettisleri eliyle yapılır. Buna
iliskin usul ve esaslar kanunla
düzenlenir.”
MADDE 14 - Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 145
inci maddesi asagıdaki sekilde
degistirilmistir.
“MADDE 145- Askerî yargı, askerî mahkemeler ve
disiplin mahkemeleri tarafından
yürütülür. Bu mahkemeler; asker kisilerin, sadece askerlik hizmet
ve görevleriyle ilgili olarak
isledikleri askerî suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler.
Devletin güvenligine, anayasal
düzene ve bu düzenin isleyisine karsı suçlara ait davalar her
halde adliye mahkemelerinde
görülür.
Savas hali haricinde, asker olmayan kisiler askerî mahkemelerde
yargılanamaz.
Askerî mahkemelerin savas halinde hangi suçlar ve hangi kisiler
bakımından yetkili
oldukları; kurulusları ve gerektiginde bu mahkemelerde adlî yargı
hâkim ve savcılarının
görevlendirilmeleri kanunla düzenlenir.
Askerî yargı organlarının kurulusu, isleyisi, askerî hâkimlerin
özlük isleri, askerî
savcılık görevlerini yapan askerî hâkimlerin görevli bulundukları
komutanlıkla iliskileri,
mahkemelerin bagımsızlıgı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre
kanunla düzenlenir.”
MADDE 15-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 146 ncı maddesi asagıdaki sekilde
degistirilmistir.
“MADDE 146. – Anayasa Mahkemesi ondokuz üyeden
kurulur.
Türkiye Büyük Millet Meclisi; iki üyeyi Sayıstay Genel Kurulunun
kendi baskan ve
üyeleri arasından, her bos yer için gösterecekleri üçer aday
içinden, bir üyeyi ise baro
baskanlarının avukatlar arasından gösterecekleri üçer aday içinden
yapacagı gizli oylamayla
seçer. Türkiye Büyük Millet Meclisinde yapılacak bu seçimde, her
bos üyelik için ilk
oylamada üye tam sayısının üçte iki ve ikinci oylamada üye tam
sayısının salt çogunlugu
aranır. kinci oylamada salt çogunluk saglanamazsa, bu oylamada en
çok oy alan iki aday için
üçüncü oylama yapılır; üçüncü oylamada en fazla oy alan aday üye
seçilmis olur.
Cumhurbaskanı; üç üyeyi Yargıtay, iki üyeyi Danıstay, bir üyeyi
Askeri Yüksek dare
Mahkemesi genel kurullarınca kendi baskan ve üyeleri arasından her
bos yer için
gösterecekleri üçer aday içinden; üç üyeyi Yüksekögretim Kurulunun
kendi üyesi olmayan
yüksekögretim kurumları ögretim üyeleri arasından gösterecegi üçer
aday içinden; bes üyeyi
üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar veya Anayasa Mahkemesi
raportörleri arasından;
iki üyeyi ise yüksek ögrenim görmüs Türkiye Cumhuriyeti
vatandasları arasından seçer.
Yargıtay, Danıstay, Askerî Yüksek dare Mahkemesi ve Sayıstay genel
kurullarından,
Anayasa Mahkemesi üyeligine aday göstermek için yapılacak
seçimlerde, her bos üyelik için,
bir üye ancak bir aday için oy kullanabilir; en fazla oy alan üç
kisi aday gösterilmis sayılır.
Baro baskanlarının avukatlar arasından gösterecekleri üç aday için
yapılacak seçimde de her
bir baro baskanı ancak bir aday için oy kullanabilir ve en fazla
oy alan üç kisi aday
gösterilmis sayılır.
Anayasa Mahkemesine üye seçilebilmek için, kırkbes yasın
doldurulmus olması
kaydıyla; yüksekögretim kurumları ögretim üyelerinin profesör veya
doçent unvanını
kazanmıs, avukatların en az yirmi yıl fiilen avukatlık yapmıs, üst
kademe yöneticilerinin
yüksekögrenim görmüs ve en az yirmi yıl kamu hizmetinde fiilen
çalısmıs olması sarttır.
Anayasa Mahkemesi üyeleri arasından gizli oyla ve üye tam
sayısının salt çogunlugu
ile dört yıl için bir Baskan ve üç daire baskanı seçilir. Süresi
bitenler yeniden seçilebilirler.
Anayasa Mahkemesi üyeleri aslî görevleri dısında resmi veya özel
hiçbir görev
alamazlar.”
MADDE 16 - Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 147 nci
maddesinin kenar baslıgı
“2. Üyelerin görev süresi ve üyeligin sona ermesi” seklinde,
birinci fıkrası ise asagıdaki
sekilde degistirilmistir.
“Anayasa Mahkemesi üyeleri oniki yıl için seçilirler. Bir kimse
iki defa Anayasa
Mahkemesi üyesi seçilemez. Anayasa Mahkemesi üyeleri altmısbes
yasını doldurunca
emekliye ayrılırlar. Zorunlu emeklilik yasından önce görev süresi
dolan üyelerin baska bir
görevde çalısmaları ve özlük isleri kanunla düzenlenir.”
MADDE 17-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 148 inci maddesinin birinci
fıkrasının birinci cümlesinin sonuna “ve anayasa sikâyeti
basvurularını karara baglar” ibaresi
eklenmis, aynı maddenin altıncı fıkrası “Yüce Divan kararlarına
yeniden inceleme basvurusu
yapılabilir. Genel Kurulun yeniden inceleme sonucunda verdigi
kararlar kesindir.” seklinde
degistirilmis, maddeye ikinci fıkradan sonra gelmek üzere
asagıdaki fıkralar eklenmis ve
devamındaki fıkralar buna göre teselsül ettirilmistir.
“Herkes, Avrupa nsan Hakları Sözlesmesi kapsamındaki anayasal hak
ve
özgürlüklerden birinin kamu gücü tarafından ihlal edildigi
iddiasıyla ve kanun yollarının
tüketilmis olması sartıyla Anayasa Mahkemesine basvurabilir.
Anayasa sikâyetinde kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlarda
inceleme
yapılamaz.
Anayasa sikâyetine iliskin usul ve esaslar kanunla düzenlenir.”
MADDE 18-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 149 uncu maddesi asagıdaki sekilde
degistirilmistir.
“MADDE 149. – Anayasa Mahkemesi, üç daire ve Genel
Kurul halinde çalısır.
Daireler, daire baskanının baskanlıgında dört üyenin katılımıyla
toplanır. Genel Kurul,
Mahkeme Baskanının baskanlıgında en az ondört üye ile toplanır.
Daireler ve Genel Kurul
kararlarını salt çogunlukla alır. Anayasa sikâyetlerinin kabul
edilebilirlik incelemesi için ön
komisyonlar olusturulabilir.
Siyasî partilere iliskin dava ve basvurulara, iptal ve itiraz
davaları ile Yüce Divan
sıfatıyla yürütülecek yargılamalara Genel Kurulca bakılır.
Anayasa degisikliginde iptale, siyasî partilerin kapatılmasına ya
da Devlet
yardımından yoksun bırakılmasına karar verilebilmesi için üye
tamsayısının üçte iki oy
çoklugu sarttır.
Sekil bozukluguna dayalı iptal davaları Anayasa Mahkemesince
öncelikle incelenip
karara baglanır.
Anayasa Mahkemesinin kurulusu, Genel Kurul ve dairelerin yargılama
usulleri
kanunla; Mahkemenin çalısma esasları, daire ve komisyonların
olusumu ve isbölümü kendi
yapacagı çtüzükle düzenlenir.
Anayasa Mahkemesi Yüce Divan sıfatıyla baktıgı davalar dısında
kalan isleri dosya
üzerinde inceler. Ancak, anayasa sikayeti basvurularında durusma
yapılmasına karar
verilebilir. Mahkeme ayrıca gerekli gördügü hallerde sözlü
açıklamalarını dinlemek üzere
ilgilileri ve konu üzerinde bilgisi olanları çagırabilir ve siyasî
partilerin kapatılmasına iliskin
davalarda, Yargıtay Cumhuriyet Bassavcısından sonra kapatılması
istenen siyasî partinin
genel baskanlıgının veya tayin edecegi bir vekilin savunmasını
dinler.”
MADDE 19-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 156 ncı maddesinin son fıkrası
asagıdaki sekilde degistirilmistir.
“Askerî Yargıtayın kurulusu, isleyisi, mensuplarının disiplin ve
özlük isleri,
mahkemelerin bagımsızlıgı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre
kanunla düzenlenir.”
MADDE 20-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 159 uncu maddesi asagıdaki sekilde
degistirilmistir.
“MADDE 159- Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu,
mahkemelerin bagımsızlıgı ve
hâkimlik teminatı esaslarına göre kurulur ve görev yapar.
Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu yirmibir asıl ve on yedek
üyeden olusur; üç daire
halinde çalısır.
Kurulun Baskanı Adalet Bakanıdır. Adalet Bakanlıgı Müstesarı
Kurulun tabiî üyesidir.
Kurulun, dört asıl üyesi, nitelikleri kanunda belirtilen; yüksek
ögretim kurumlarının hukuk,
iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan ögretim
üyeleri, üst kademe yöneticileri ile
avukatlar arasından Cumhurbaskanınca, bir asıl ve bir yedek üyesi
Anayasa Mahkemesi
raportörleri arasından Anayasa Mahkemesince, üç asıl ve iki yedek
üyesi Yargıtay üyeleri
arasından Yargıtay Genel Kurulunca, bir asıl ve bir yedek üyesi
Danıstay üyeleri arasından
Danıstay Genel Kurulunca, yedi asıl ve dört yedek üyesi birinci
sınıf olup, birinci sınıfa
ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemis adlî yargı hâkim ve
savcıları arasından adlî yargı
hâkim ve savcılarınca, üç asıl ve iki yedek üyesi birinci sınıf
olup, birinci sınıfa ayrılmayı
gerektiren nitelikleri yitirmemis idarî yargı hâkim ve savcıları
arasından idarî yargı hâkim ve
savcılarınca, dört yıl için seçilir. Süresi biten üyeler yeniden
seçilebilir.
Kurul üyeligi seçimi, üyelerin görev süresinin dolmasından önceki
altmıs gün içinde
yapılır. Cumhurbaskanı tarafından seçilen üyelerin görev süreleri
dolmadan Kurul üyeliginin
bosalması durumunda, bosalmayı takip eden altmıs gün içinde, yeni
üyelerin seçimi yapılır.
Diger üyeliklerin bosalması halinde, asıl üyenin yedegi tarafından
kalan süre tamamlanır.
Yargıtay ve Danıstay genel kurullarından seçilecek Kurul üyeligi
için her üyenin,
birinci sınıf adlî ve idarî yargı hâkim ve savcıları arasından
seçilecek Kurul üyeligi için her
hâkim ve savcının; ancak bir aday için oy kullanacagı seçimlerde,
en fazla oy alan adaylar
sırasıyla asıl ve yedek üye seçilir. Bu seçimler her dönem için
bir defada ve gizli oyla yapılır.
Kurulun, Adalet Bakanı ile Adalet Bakanlıgı Müstesarı dısındaki
asıl üyeleri,
görevlerinin devamı süresince kanunda belirlenenler dısında baska
bir görev alamazlar.
Kurulun yönetimi ve temsili Kurul Baskanına aittir. Kurul Baskanı
dairelerin
çalısmalarına katılamaz. Kurul, kendi üyeleri arasından daire
baskanlarını seçer. Baskan,
yetkilerinden bir kısmını baskanvekili olarak belirledigi daire
baskanına devredebilir.
Kurul, adlî ve idarî yargı hâkim ve savcılarını meslege kabul
etme, atama ve nakletme,
geçici yetki verme, yükselme ve birinci sınıfa ayırma, meslekte
kalmaları uygun
görülmeyenler hakkında karar verme, disiplin cezası verme,
görevden uzaklastırma
islemlerini yapar; Adalet Bakanlıgının, bir mahkemenin
kaldırılması veya yargı çevresinin
degistirilmesi konusundaki tekliflerini karara baglar; ayrıca, Anayasa
ve kanunlarla verilen
diger görevleri yerine getirir.
Hâkim ve savcıların görevlerini; kanun, tüzük, yönetmeliklere ve
genelgelere
(hâkimler için idarî nitelikteki genelgelere) uygun olarak yapıp
yapmadıklarını denetleme;
görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç isleyip
islemediklerini, hal ve eylemlerinin
sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadıgını arastırma ve
gerektiginde haklarında inceleme
ve sorusturma islemleri, ilgili dairenin teklifi ve Hâkimler ve
Savcılar Yüksek Kurulu
Baskanının oluru ile Kurul müfettislerine yaptırılır. Sorusturma
ve inceleme islemleri,
hakkında sorusturma ve inceleme yapılacak olandan daha kıdemli
hâkim veya savcı eliyle de
yaptırılabilir.
Kurulun meslekten çıkarma cezasına iliskin olanlar dısındaki
kararlarına karsı yargı
mercilerine basvurulamaz.
Kurula baglı Genel Sekreterlik kurulur. Genel Sekreter, birinci
sınıf hâkim ve
savcılardan Kurulun teklif ettigi üç aday arasından Kurul Baskanı
tarafından atanır. Kurul
müfettisleri ile Kurulda geçici veya sürekli olarak çalıstırılacak
hâkim ve savcıları,
muvafakatlerini alarak atama yetkisi Kurula aittir.
Adalet Bakanlıgının merkez, baglı ve ilgili kuruluslarında geçici
veya sürekli olarak
çalıstırılacak hâkim ve savcılar ile adalet müfettislerini,
muvafakatlerini alarak atama yetkisi
Adalet Bakanına aittir.
Kurul üyelerinin seçimi, dairelerin olusumu ve isbölümü, Kurulun
ve dairelerin
görevleri, toplantı ve karar yeter sayıları, çalısma usul ve
esasları, dairelerin karar ve
islemlerine karsı yapılacak itirazlar ve bunların incelenmesi
usulü ile Genel Sekreterligin
kurulus ve görevleri kanunla düzenlenir.”
MADDE 21 - Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının geçici
15 inci maddesi yürürlükten
kaldırılmıstır.
MADDE 22-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına asagıdaki geçici maddeler
eklenmistir.
“GEÇ İC İ
MADDE 18- Bu Kanunun 6
ncı maddesiyle Anayasanın 69 uncu
maddesinde yapılan degisiklikler, Anayasa Mahkemesinde görülmekte
olan davalarda da
uygulanır.
GEÇİ Cİ MADDE 19- Bu Kanunun yürürlüge girdigi tarihte Anayasa Mahkemesinin
mevcut yedek üyeleri asıl üye sıfatını kazanır.
Bu Kanunun yürürlüge girdigi tarihten itibaren otuz gün içinde,
birer üye, Sayıstay
Genel Kurulunun ve baro baskanlarının gösterecekleri üçer aday
arasından Türkiye Büyük
Millet Meclisi tarafından seçilir. Türkiye Büyük Millet Meclisinde
yapılacak seçimde, her bos
üyelik için ilk oylamada üye tam sayısının üçte iki ve ikinci
oylamada üye tam sayısının salt
çogunlugu aranır. kinci oylamada salt çogunluk saglanamazsa, bu
oylamada en çok oy alan
iki aday için üçüncü oylama yapılır; üçüncü oylamada en fazla oy
alan aday üye seçilmis olur.
Sayıstay Genel Kurulunda, Anayasa Mahkemesi üyeligine aday
göstermek için
yapılacak seçimlerde, bir üye ancak bir aday için oy kullanabilir;
en fazla oy alan üç kisi aday
gösterilmis sayılır. Baro baskanlarının avukatlar arasından
gösterecekleri üç aday için
yapılacak seçimde de her bir baro baskanı ancak bir aday için oy
kullanabilir ve en fazla oy
alan üç kisi aday gösterilmis sayılır.
Cumhurbaskanı, yüksekögrenim görmüs Türkiye Cumhuriyeti
vatandasları arasından
iki üyeyi seçer.
Anayasa Mahkemesi üyeligine aday gösteren kurumların halen mevcut
üyeleri ile
kendi kontenjanlarından seçilmis yedek üyeler, tamamlama seçiminde
göz önünde
bulundurulur.
Anayasa sikayetine iliskin gerekli düzenlemeler iki yıl içinde
tamamlanır. Uygulama
kanununun yürürlüge girdigi tarihten itibaren anayasa sikâyeti
basvuruları kabul edilir.
Anayasa Mahkemesinde halen belli görevlere seçilmis olanların bu
sıfatları seçilmis
oldukları sürenin sonuna kadar devam eder. Bu Kanunun yürürlüge
girdigi tarihte üye olanlar
yas haddine kadar görevlerine devam ederler.
GEÇ İC İ MADDE 20- Bu Kanunun yürürlüge girdigi tarihten itibaren otuz gün içinde
asagıda belirtilen esas ve usuller dahilinde Hâkimler ve Savcılar
Yüksek Kurulu üyeleri
seçilir.
a) Cumhurbaskanı, hâkimlik meslegine alınmasına engel bir hali
olmayan; yüksek
ögretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında
en az onbes yıldan beri
görev yapan ögretim üyeleri, üst kademe yöneticileri ile meslekte
fiilen onbes yılını
doldurmus avukatlar arasından dört üye seçer. Cumhurbaskanı, üst
kademe yöneticileri
arasından seçecegi Kurul üyesini, bakanlık, müstesarlık, müstesar
yardımcılıgı, valilik,
Cumhurbaskanlıgı Genel Sekreterligi, kamu kurum ve kuruluslarında
genel müdürlük veya
teftis kurulu baskanlıgı görevlerini yapanlar arasından seçer.
b) Anayasa Mahkemesi, bir asıl ve bir yedek üyeyi Anayasa
Mahkemesi raportörleri
arasından seçer. Mahkeme Baskanı bu Kanunun yürürlüge girdigi
tarihten itibaren yedi gün
içinde Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üye adaylık
basvurularını ilân eder. lan
tarihinden itibaren yedi gün içinde adaylar basvurularını
yaparlar. Basvuru tarihinin sona
erdigi günden itibaren onbes gün içinde Mahkeme, adaylar arasından
bir asıl ve bir yedek
üyeyi seçer.
c) Yargıtay Genel Kurulu, Yargıtay üyeleri arasından üç asıl ve iki
yedek üye seçer.
Bu Kanunun yürürlüge girdigi tarihten itibaren yedi gün içinde
Yargıtay Birinci Baskanı
adaylık basvurusunu ilan eder. lan tarihinden itibaren yedi gün
içinde adaylar Birinci
Baskanlıga basvurur. Basvuru tarihinin sona erdigi günden itibaren
onbes gün içinde Yargıtay
Genel Kurulu seçim yapar. Her Yargıtay üyesinin sadece bir aday
için oy kullanabilecegi
seçimde, en fazla oy alan adaylar sırasıyla asıl ve yedek üye
seçilmis olur.
ç) Danıstay Genel Kurulu, Danıstay üyeleri arasından bir asıl ve
bir yedek üye seçer.
Bu Kanunun yürürlüge girdigi tarihten itibaren yedi gün içinde
Danıstay Baskanı adaylık
basvurusunu ilan eder. lan tarihinden itibaren yedi gün içinde
adaylar Baskanlıga basvurur.
Basvuru tarihinin sona erdigi günden itibaren onbes gün içinde
Danıstay Genel Kurulu seçim
yapar. Her Danıstay üyesinin sadece bir aday için oy
kullanabilecegi seçimde, en fazla oy alan
adaylar sırasıyla asıl ve yedek üye seçilmis olur.
d) Yedi asıl ve dört yedek üye birinci sınıf olup, birinci sınıfa
ayrılmayı gerektiren
nitelikleri yitirmemis olan adli yargı hâkim ve savcıları
arasından, adli yargı hâkim ve
savcıları tarafından Yüksek Seçim Kurulunun gözetim ve denetiminde
seçilir. Bu Kanunun
yürürlüge girdigi tarihten itibaren bes gün içinde Yüksek Seçim
Kurulu adaylık basvurularını
ilân eder. lân tarihinden itibaren üç gün içinde adaylar Yüksek
Seçim Kuruluna basvurur.
Basvuru tarihinin sona erdigi günden itibaren iki gün içinde
Yüksek Seçim Kurulu adayların
basvurularını inceler ve aday listesini belirleyerek ilân eder.
Takip eden iki gün içinde bu
listeye karsı itiraz edilebilir. tiraz süresinin sona erdigi
günden itibaren iki gün içinde tirazlar
incelenir, sonuçlandırılır ve kesin aday listesi ilân edilir.
Yüksek Seçim Kurulunun kesin aday
listesini ilân ettigi tarihten sonraki ikinci Pazar günü her ilde,
il seçim kurulunun gözetim ve
denetimi altında yapılacak seçimlerde, o ilde ve ilçelerinde görev
yapan hâkim ve savcılar oy
kullanır. l seçim kurulları o ilde oy kullanacak hâkim ve
savcıların sayısına göre sandık
kurulları olusturur. Sandık kurullarının islem, tedbir ve
kararlarına karsı yapılan sikâyet ve
itirazlar il seçim kurulunca karara baglanır. Adaylar propaganda
yapamazlar; sadece, Yüksek
Seçim Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde
özgeçmislerini bu is için
tahsis edilmis bir internet sitesinde yayımlayabilirler. Bu
seçimlerde her seçmen sadece bir
aday için oy kullanabilir. Seçimlerde en çok oy alan adaylar
sırasıyla asıl ve yedek üye
seçilmis olur. Kullanılacak oy pusulalarıyla ilgili diger hususlar
Yüksek Seçim Kurulu
tarafından belirlenir. Yüksek Seçim Kurulu, oy pusulalarını
kendisi bastırabilecegi gibi
gerektiginde uygun görecegi il seçim kurulları vasıtasıyla
bastırmaya da yetkilidir. Yapılacak
seçimlerde, 26/4/1961 tarihli ve 298 sayılı Seçimlerin Temel
Hükümleri ve Seçmen Kütükleri
Hakkında Kanunun bu bende aykırı olmayan hükümleri uygulanır.
e) Üç asıl ve iki yedek üye birinci sınıf olup, birinci sınıfa
ayrılmayı gerektiren
nitelikleri yitirmemis idari yargı hâkim ve savcıları arasından,
idari yargı hâkim ve savcıları
tarafından Yüksek Seçim Kurulunun gözetim ve denetiminde seçilir.
Bölge idare
mahkemelerinin bulundugu illerde, il seçim kurulunun gözetim ve
denetimi altında yapılacak
bu seçimlerde, o bölge idare mahkemesinde ve yargı çevresi
içerisinde kalan yerlerde görev
yapan idari yargı hâkim ve savcıları oy kullanır. Bu seçimler
hakkında da (d) bendi hükümleri
uygulanır.
Birinci fıkranın (a), (b), (d) ve (e) bentleri uyarınca seçilen
Hâkimler ve Savcılar
Yüksek Kurulunun asıl üyeleri bu Kanunun yürürlüge girdigi
tarihten sonraki otuzuncu günü
takip eden is günü görevlerine baslarlar.
Bu Kanunun yürürlüge girdigi tarihte, Hâkimler ve Savcılar Yüksek
Kurulunun
Yargıtaydan gelen asıl ve yedek üyelerinin görevleri, seçilmis
oldukları sürenin sonuna kadar
devam eder. Bu üyelerden görev süresini tamamlayanların yerine
birinci fıkranın (c) bendi
uyarınca seçilenler sırayla göreve baslarlar.
Bu madde uyarınca seçilen üyelerin göreve baslamasını müteakip
yapılacak ilk Kurul
toplantısında, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun Danıstaydan
gelen asıl ve yedek
üyelerinden ad çekme suretiyle belirlenen bir asıl ve bir yedek
üyesinin görevi sona erer.
Kalan asıl ve yedek üye ise seçilmis oldukları sürenin sonuna
kadar görevlerine devam eder.
Bu üyelerden görev süresini tamamlayanların yerine birinci
fıkranın (ç) bendi uyarınca
seçilenler göreve baslarlar.
Birinci fıkranın (c) ve (ç) bentleri uyarınca seçilen üyelerden,
üçüncü ve dördüncü
fıkra uyarınca göreve baslayanların görev süresi, birinci fıkranın
(a), (b), (d) ve (e) bentleri
uyarınca seçilen diger Kurul üyelerinin görev süresinin bittigi
tarihte sona erer.
lgili kanunlarda gerekli düzenlemeler yapılıncaya kadar, Hâkimler
ve Savcılar
Yüksek Kuruluna seçilen asıl üyeler, Yargıtay daire baskanı için
ilgili mevzuatında öngörülen
tüm malî ve sosyal haklar ile emeklilik hakkından aynen
yararlanırlar. Ayrıca, Kurulun
Baskanı dısındaki asıl üyelerine, 30000 gösterge rakamının memur
aylıklarına uygulanan
katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda aylık ek tazminat
ödenir.
lgili kanunlarda düzenleme yapılıncaya kadar, Hâkimler ve Savcılar
Yüksek Kurulu,
a) Anayasa hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla, yürürlükteki kanun
hükümlerine
göre Kurul seklinde çalısır.
b) kinci fıkra uyarınca asıl üyelerinin göreve basladıgı tarihten
itibaren bir hafta
içinde Adalet Bakanının baskanlıgında toplanır ve bir geçici
Baskanvekili seçer.
c) En az onbes üye ile toplanır ve üye tam sayısının salt
çogunlugu ile karar verir.
ç) Sekreterya hizmetleri Adalet Bakanlıgı tarafından yürütülür.
Bu madde hükümleri, ilgili kanunlarda gerekli düzenlemeler
yapılıncaya kadar
uygulanır.
MADDE 23 – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüge girer
ve halkoyuna sunulması
halinde tümüyle oylanır.
Yorum Gönder