VISUAL BASIC 6.0
Visual Basic karmaşık mantıklara ve biçimlere sahip, Windows uyumlu uygulamaların tasarımlarını kolaylaştırıcı bir görsel dildir. Bu dilde program geliştirmenin ilk adımı, kullanıcının ekranda görmek istediklerini saptamak ve ekran tasarımını gerçekleştirmektir. Bu programda her şey nesne olarak tanımlanmıştır (form, yazı kutusu, komut düğmesi v.b.). Nesneler, kendilerine iliştirilmiş olan olayları (farenin tıklanması, farenin çift tıklanması gibi) tanıyabilir ve yazılmış olan komutlara göre tepki verebilir. Olaylar gerçekleştiğinde işlemler yerine getirilir, ve pencereler güncelleştirilir. Sistem daha sonra yeni olayları bekler.
TEMEL KAVRAMLAR
Form: Windows pencerelerinin Visual Basic'deki karşılığıdır. Uygulama çalıştırıldığında formlar pencerelere dönüşür. Her uygulama en az bir form içermek zorundadır.
Prosedür: Komut cümlelerinden oluşan program parçalarıdır.
Modül: Tek bir dosyada toplanan ve programın herhangi bir yerinden çağırılabilen prosedürler ve tanımlamalar topluluğu.
Özellik (Property): Nesne karakteristiklerini (boyut, renk, konum, …) ve nesne davranışlarını tanımlayan nitelikler.
Olay (Event): Nesnelerin algılayabildiği eylemlerin adıdır.
ARAÇ ÇUBUĞU VE KISAYOL TUŞLARI
Şekil-1'de araç çubuğu ve üzerindeki kısayol tuşları görüntülenmektedir.
 |
Şekil-1. Araç Çubuğu
Araç çubuğu üzerindeki kısayol tuşlarının işlevleri soldan sağa aşağıdaki gibidir:
· Standart EXE Proje Ekleme - File/Add Project (File Menüsünden Add Project seçeneği tıklanır)
· Form Ekleme - File/New Form
· Menü Tasarımı - Window/Menu Design - Ctrl+M
· Proje Aç - File/Open Project
· Proje Kaydet - File/Save Project
· Kes - Edit/Cut - Ctrl+X
· Kopyala - Edit/Copy - Ctrl+C
· Yapıştır - Edit/Paste - Ctrl+V
· Bul - Edit/Find - Ctrl+F
· Geri Al - Edit/Undo - Ctrl+Z
· Tekrar - Edit/Redo
· Başlat - Run/Start - F5
· Ara Ver - Run/Break - Ctrl+Break
· Sona Erdir - Run/End
· Proje Gezgini - View/Project Explorer
· Özellikler Penceresi - View/Properties Window - F4
· Form Görüntü Penceresi - View/Form Layout Window
· Nesne Gezgini (tüm nesneleri gösterir) - View/Object Browser
· Araç Kutusu (kontrol nesnelerini içerir) - View/Toolbox
· Veri tabanı Bağlantıları - View/Dataview Window
Proje ve Form Pencereleri
Tüm Visual Basic bileşenleri bir proje içerisinde bulunur. Proje yaratıldıktan sonra, proje penceresinde, o uygulamada yer alan formlar, modüller ve özel denetçiler listelenir. Listeden istenilen form seçildikten sonra View/Form ile formun kendisi ya da View/Code ile o forma ait kod görüntülenebilir. Formun üzerinde yer alan noktalara grid denir. Bu noktalar form üzerineyerleştirilecek nesnelerin hizalanmasını sağlar.
ÖZELLİKLER PENCERESİ
Bir formun konumunu değiştirmek onun özelliğini değiştirmek anlamına gelir. Özellikler penceresi açıldığında Şekil-2'deki gibi görüntülenir. Başlık çubuğu altındaki nesne kutusunda (Object Box) yer alan açıklama nesnenin adını ve ne tip bir nesne olduğunu belirtir. Örneğin Şekil-2'deki "Form1 Form" açıklaması seçili nesnenin bir form olduğunu ve adının Form1 olduğunu göstermektedir. Nesne kutusunu altındaki ayarlar kutusunda (Settings Box) ise pencerede o anda seçilmiş olan ayarın değeri görüntülenir ve değiştirilebilir. Seçeneklerin çoğunluğu kullanıcıya düşen liste olarak sunulur. Bu liste renkler için paleti görüntülerken, pencerenin görünür olma özelliği için ise doğru/yanlış (True/False) olarak sunulur.
Bazı Form Özellik Tanımları |
(Name): İsim |
Appearance: Formun düz ya da 3-boyutlu görünmesini sağlar. |
BackColor: Artalan rengi |
BorderStyle: Kenar çizgisi biçimi |
Caption: Form Başlığı |
ControlBox: Pencere kontrollarının olup olmayacağını belirler. |
Font: Yazı tipini belirler. |
Height: Formun yüksekliğini belirtir. |
Left: Formun sol koordinatını belirler. |
Top: Formun üst koordinatını belirler |
Visible: Formu gizlemek ya da gizli formu görüntülemek için kullanılır. |
Width: Formun genişliğini belirtir. |
Şekil-2. "Properties" Özellikler Penceresi
Programı Başlatma
Visual Basic programını başlattığınızda ekrana Şekil-3'deki Yeni Proje Penceresi gelir. Eğer Visual basic daha önceden çalışıyor ise aynı pencereyi File/New project seçeneği ile de açabilirsiniz. Bu pencere seçenekleri ile proje tipini belirleyebilirsiniz. Normal proje için Standard.EXE, Internet ile ilgili projeler için Activex.EXE kullanınız.
 |
Şekil-3. Yeni Proje Diyalog Penceresi
 |
Şekil-4. Proje Tasarım Penceresi
Proje açıldıktan sonra proje tasarım penceresi Şekil-4'deki gibi ekrana gelir. Bu pencerenin başlığı Project1: Microsoft Visual Basic (Design) olarak görüntülenir. Daha sonra bu program çalıştırıldığında Design-Run olarak değişecektir.
Bu yeni proje bir form ile başlar. Genelde bu form programınızın başlangıç sayfası olur. Form penceresi dışında Tasarım Penceresi üzerinde projede yer alan formları gösteren "Project1" adlı proje penceresi, formun ekran üzerindeki boyutunu gösteren "Form Layout" penceresi ile nesne özelliklerini gösteren "Properties" penceresi yer alır. Tasarım penceresinin sol tarafında ise nesne yaratımı için gerekli bir araç çubuğu bulunur.
Projeyi Saklama
Projenin saklanması için öncelikle projenin bileşenleri (form, kod modülü, vs.) ayrı ayrı ait oldukları dosyalara saklanmalı, daha sonra projenin kendisi proje dosyası olarak saklanmalıdır.
 |
Projeyi saklamak için File/Save Project menü seçeneği ya da araç çubuğu üzerindeki Save Project düğmesi tıklanır. Her proje bileşeni için ardı ardına Şekil-5'deki Yeni Adla Proje Saklama Diyalog kutusu ekrana gelecektir. Bu kutu üzerinde her dosyanın adını ve yerini belirlemeniz gerekmektedir.
Şekil-5. Yeni Adla Proje Saklama Penceresi
Formları Programlama
 |
Formlar 20'den fazla olaya tepki verebilirler. Bu tepkinin ne olacağını kodlama ile belirtebilirsiniz. Örneğin, kullanıcı form üzerindeki herhangi bir bölgeyi tıkladığında bir mesaj görüntüleyebilirsiniz. Kodlamayı yapabilmek için formu çift tıklamak ya da View/Code komutu kullanmak yeterlidir. Bu komut çalıştırıldığında Şekil-6'daki pencere ekrana gelir. Bu pencerenin üst sağındaki "Object" kısmında formda yer alan tüm nesnelerin listesi, soldaki "Proc" kısmında ise nesnenin tanıyacağı olaylar bulunur.
Şekil-6. Form Kod Penceresi
Form tıklandığında "Fareyi tıkladınız" mesajını vermek için gerekli kod aşağıdadır:
Sub Form_Click
Print "Fareyi tikladiniz."
End Sub
Örnek Form Olayları | |
Activate | Formun etkin pencere olması |
Click | Form üzerinde farenin tıklanması |
DblClick | Form üzerinde farenin çift tıklanması |
Deactivate | Formun edilgen olması |
GotFocus | Form denetçilerinin edilgen, formun etkin olması |
KeyDown | Odak form üzerinde iken klavye tuşuna basılması |
KeyPress | Odak form üzerinde iken klavye tuşuna basılıp bırakılması |
KeyUp | Odak form üzerinde iken herhangi bir tuşa basılması yada bırakılması |
Load | Form penceresinin açılması |
LostFocus | Odağın formdan başka bir nesneye kayması |
MouseDown | Farenin bir tuşuna basılması |
MouseMove | Farenin hareket ettirilmesi |
MouseUp | Farenin basılan tuşunun bırakılması |
Unload | Formun kapatılması |
Örnek Form Yöntemleri | |
Circle | Form üzerine daire, elips ya da yay çizer |
Cls | Form üzerindeki tüm yazı ve resimleri siler |
Hide | Formu gizler fakat kapatmaz |
Line | Form üzerinde çizgi ya da dikdörtgen çizer |
Move | Formu hareket ettirir |
Print | O andaki renk ve yazı boyunu kullanarak form üzerine yazı yazar |
PrintForm | Formu ekranda göründüğü gibi yazıcıya yollar |
Refresh | Formun kendini yeniden çizmesini sağlar |
Scale | Formun koordinat sistemlerini tanımlar |
SetFocus | Odağın forma kaymasını sağlar |
Show | Formun görüntülenmesini sağlar |
TextHeight | Yazı boyunu belirler |
TextWidth | Yazı uzunluğunu belirler |
Kullanıcı Etkileşimi
Kullanıcıdan bilgi almak için kontrol nesneleri kullanılır. Bu kontrol nesneleri Şekil-7'de görüntülenmektedir.
Gösterici (Pointer) | Resim Çerçevesi (PictureBox) |
Etiket (Label) | Yazı Kutusu (TextBox) |
Çerçeve (Frame) | Komut Düğmesi (CommandButton) |
İşaret Kutusu (CheckBox) | Seçenek Düğmesi (OptionButton) |
Çekme Liste (ComboBox) | Liste (ListBox) |
Yatay Kaydırma Çubuğu (HScrollBar) | Düşey Kaydırma Çubuğu (VScrollBar) |
Zamanlayıcı (Timer) | Sürücü Listesi (DriverListBox) |
Dizin Listesi (DirListBox) | Dosya Listesi (FileListBox) |
Şekil (Shape) | Çizgi (Line) |
Resim (Image) | Veri Denetçisi (Data) |
OLE Denetçisi (OLE) |
Şekil-7. Kontrol Nesnelerinin Yer Aldığı Araç Çubuğu
Bir Nesnenin Taşınması ve Boyutlandırılması
Bir nesnenin taşınma ve boyut değiştirme işlemleri grafik nesnelerinki ile aynıdır. İstenirse birden fazla nesne Ctrl tuşu basılı tutularak seçilir ve grup halinde taşıma ya da boyut değiştirme işlemi gerçekleştirilebilir.
Etiket
Kullanıcıya bilgileri ve yazıları görüntülemek için kullanılır, burada bilginin kullanıcı tarafından değiştirilmesi olası değildir.
Etiket Ekleme
Yazı kutularının işlevini belirlemek için her yazı kutusu ile birlikte bir adet etiket kutusuna gereksinim vardır.
· Araç çubuğu üzerinde etiket kutusu düğmesini tıklayınız.
· Farenin imlecini form üzerine, kutuyu koyacağınız yerin bir köşesine götürünüz.
· Fareyi tıklayarak parmağınızı bırakmadan kutunun karşı köşesi olacak yere kadar sürükleyiniz, ve fare düğmesini bırakınız.
Etiket kutusunun özellikleri "Properties" penceresinde görüntülenir. Nesnenin adı "Name" ile belirlenir, etiketin ekranda gözükecek yazısı ise "Caption" bölümüne yazılır.
Yazı Kutusu
Kullanıcıdan yazılı olarak bilgi almak ve yine bilgileri kullanıcıya göstermek için kullanılır. Yazı kutusunun özellikleri yine "Properties" penceresinden değiştirilir. Yazı kutusuna girilen bilgi sayısal bilgi de olsa karakter dizini olarak kabul edilir. Aritmetik işlem yapılacağı takdirde sayıya çevrilmelidir (Val komutu ile). Yazı kutularının ismi vardır ancak başlık - "Caption" özelliği bulunmaz.
Yazı Kutusu Ekleme
· Araç çubuğu üzerinde yazı kutusu düğmesini tıklayınız.
· Farenin imlecini form üzerine, kutuyu koyacağınız yerin bir köşesine götürünüz.
· Fareyi tıklayarak parmağınızı bırakmadan kutunun karşı köşesi olacak yere kadar sürükleyiniz, ve fare düğmesini bırakınız.
Komut Düğmesi
Kullanıcının tıklaması ile çeşitli işlevlerin çalıştırmasını sağlayan düğmelerdir. Komut düğmelerinin üzerine komutun işlevini belirten yazılar başlık-Caption özelliği ile iliştirilir. Başlık yazısı düğmenin ortasına yazılır. Başlık düğmenin standart boyundan geniş ise boyutlandırma otomatik olarak yapılmaz. Bunu sizin yapmanız gerekir. Başlık üzerinde bir karakterin altını çizmek için o karakterin önüne & işareti konur, ve o karakter altı çizili olarak yazılır. Böylece komut Alt tuşu ile altı çizili karakterin klavyeden basılması ile de çalıştırılır.
&Son -- Son -- Alt+S ile Son komutu gerçekleşir ve program sona erer
Komut Düğmesi Ekleme
· Araç çubuğu üzerinde komut düğmesi düğmesini tıklayınız.
· Farenin imlecini form üzerine, düğmeyi koyacağınız yerin bir köşesine götürünüz.
· Fareyi tıklayarak parmağınızı bırakmadan düğmenin karşı köşesi olacak yere kadar sürükleyiniz, ve fare düğmesini bırakınız.
PROGRAMLAMA TEMELLERİ
Cümleler
Bir cümleyi yazıp Enter tuşuna bastığınızda o komut cümlesi değerlendirilir ve yazım yanlışları saptanır. Büyük küçük harf ayrımı yapılmaz. Komutun ilk harfi otomatikman büyültülür. Komut olmayan açıklama satırları için tek tırnak, Rem ya da Remark kullanılır.
Rem Yardım Düğmesi
' Bu düğme tıklanınca çalışır.
Print "Yardım yok" 'satır arasına da açıklama koyabilirsiniz
Değişkenler
Kullanıcıdan alınan bilgiler ve hesaplama sonuçları değişken denilen geçici bölgelerde tutulur. Değişken adları en fazla 255 karakter olabilir. Değişken adı bir alfabe karakteri ile başlamalıdır. Değişkenin özellikleri ise aşağıda verilen listedeki gibi belirlenir:
s -String : Karakter dizisi
n - Integer : Tamsayı (-32768 +32767)
l - Long : Uzun Tamsayı (yaklaşık +/- 2 milyar)
f - Single : Tek Duyarlı Ondalıklı Sayı (floating)(1E-45, 3E38)
d - Double : Çift Duyarlı Ondalıklı Sayı (floating)(5E-324 )1.8E308
c - Currency : Para değeri ($) (xxxxxxxxxxxxxxx.xxxx)
b - Boolean : Doğru/Yanlış (true-false 0/-1)
v- Variant : Değişken
d - Date : Gün ve saat bilgisi (1/1/100 den 12/31/9999 a kadar)
Değişken Tanımları
Bir formda tanımlanan değişken o formda yaratılacak tüm prosedürlerde kullanılabilir. Bir prosedürde Dim ya da Private ile yerel olarak tanımlanan değişken ise sadece o prosedür için tanımlı kalır. Genel tanımların kısıtlanması kod hatalarının ayıklanması açısından kolaylık getirir. Bu nedenle yalnızca prosedür içinde kullanılacak değişkenler yerel olarak tanımlanmalıdır. Heryerde (formlar arası) kullanılabilecek değişken tanımlaması ise Public ile tanımlanmalıdır.
Dim değişkenadı [As değişkentipi] [, değişkenadı2 [As değişkentipi2]]
Private değişkenadı [As değişkentipi] [, değişkenadı2 [As değişkentipi2]]
Public değişkenadı [As değişkentipi] [, değişkenadı2 [As değişkentipi2]]
Buna göre dolar olarak gösterilecek para değişkeni tanımı şu olabilir:
Dim cPara As Currency
Atama ve Özellik Belirleme
Değişkenlere değer ataması için "=" ya da "Let" deyimi kullanılır. Değişkenin adı eşitliğin sağ tarafında, değeri ise sol tarafında olmalıdır.
Faiz = .6
Let Faiz = .6
Yardım.Caption = "&Yardım" 'Yardım düğmesinin başlığını belirler
Yardım.Left = Yardım.Left-200 ' Yardım düğmesini 200 piksel sola alır
Yardım.Visible = False ' Yardım düğmesini gizler
Yardım.TabStop = False ' Tab ile bu düğmeye geçilmez
' Alttaki komut yardım düğmesi gizli ise görüntüler, değilse gizler
Yardım.Visible = Not(Yardım.Visible
Sayılar ve İşlemler
Tamsayı (Integer) değişkenlere reel sayı atandığında tamsayıya yuvarlanarak atanır. Değişken tipine uymayan bir atama yapılır ise sistem uyarı verir.
Dim Sayi As Integer
Dim Yil As String
Sayi = 50000 ' Yanlış, en fazla 32768.
Sayi = 32.2 ' 32 olarak atanır
Sayi=Val("1994") ' 1994 değeri atanır
Yil = Str$(1994) ' "1994" değeri atanır
Aritmetik işlemlerde parantezlerin önceliği vardır. Parantez yok ise yukarıda belirtilen öncelik sıraları uygulanır. Aynı öncelik sırasına sahip olan işlemler soldan sağa doğru gerçekleştirilir.
Aritmetik Operatörler ve Öncelik Sırası | ||
1 | ^ | Üs alma |
2 | - | Negatif sayıları gösterme |
3 | * | Çarpma |
3 | / | Bölme |
4 | \ | Tamsayı bölme |
5 | Mod | Kalanı bulma (5 Mod 2 = 1) (Tamsayı) |
6 | + | Toplama |
6 | - | Çıkartma |
Farklı tipte iki sayıya işlem yapıldığında sonuç sayılardan daha duyarlı olan tipte olur. Duyarlılık sırası Integer, Long, Single, Double ve Currency'dir.
Komut İşlemleri Kodlama
Visual Basic'de nesnelere hangi durumlarda hangi işlemleri yapacağı kodlama ile belirtilir. Bunlar nesnenin üzerine farenin gelmesi, nesnenin tıklanması ya da nesnenin çift tıklanması gibi durumlar olabilir.
Bir komut düğmesini kodlamak için:
· Düğmeyi çift tıklayınız.
· Kod penceresine gerekli kodu giriniz. İlk olarak ekrana gelen prosedür tıklama için olacaktır. Değişik olaylar için sağdaki prosedür düşen listesini tıklayarak diğer durumları seçip değişik kodlar yazabilirsiniz.
· İlk satırdaki Private Sub xxxx_Click() komutu bu prosedürün xxxx komut düğmesi tıklandığında çalışacak prosedür olduğunu belirtir. En alt satırdaki End Sub komutu ise prosedürün bittiğini göstermektedir.
Bir diğer komut düğmesine kod yazmak için kod penceresini kapattıktan sonra, o düğmeyi çift tıklayarak, ya da açık olan kod penceresinin sağdaki nesne düşen listesini tıklayarak ve istenilen nesneyi seçerek de prosedürü yazabiliriz.
Diyalog Pencereleri
Yazı kutusu dışında kullanıcıdan bilgi almak için diyalog pencereleri kullanılabilir. Bunun için kullanılan fonksiyon InputBox (kullanıcının girdiği biçimde atanır) ya da InputBox$ (karakter olarak atanır) dır.
InputBox$ (Açıklama$[,[Başlık$][,[İlkDeğer$][,x%,y%]]])
Sub Form_Load
'Form görüntülendiğinde adınızı soran diyalog penceresi ekrana gelir.
Ad = InputBox$("Lütfen adınızı giriniz:", "Ad", "Damla Buket")
End Sub
Prosedür Kodu
Bu kısımda program için gerekli hesaplamalar yazılacaktır. Programın içine yazılacak olan açıklamalar için satırın en soluna tek tırnak işareti koymak yeterlidir. Yazı kutusundan gelen değerlerin sayı değerine çevrilmesi için gerekli komut Val komutudur.
"txtSure" yazı kutusunun değerini bir değişkene atamak için aşağıdaki komut kullanılabilir:
' Sure değerini değişkene atar
nSure = Val(txtSure.Text)
Programın Çalıştırılması
Bir program 3 şekilde çalıştırılabilir:
1. Visual Basic araç çubuğu üzerindeki "Start" düğmesine basınız.
2. Run/Start menü seçeneğini tıklayınız.
3. Klavyede F5 tuşuna basınız.
Hata olduğu takdirde bunlar bir pencerede görüntülenecektir.
KREDİ GERİ ÖDEME PLANI PROJESİ
Bu projenin amacı Şekil-8'deki gibi bir form oluşturmak, kullanıcıdan anapara, yıllık faiz oranı, ve faiz süresi (yıl bazında) bilgilerini alarak, aylık ödemeleri hesaplamaktır. Bu projede kullanıcıdan anapara bilgileri "Anapara", Yıllık faiz oranı bilgileri "Yillik Fazi Orani", ve yıl bazında faiz süresi bilgisi "Faiz Suresi (Yil)" yazı kutuları ile alınacaktır. Hesaplama işlemi "Hesaplama" komut düğmesi ile başlatılacaktır. Sonuç yine "Aylik Odeme Miktari" yazı kutusu ile görüntülenecektir. Programdan çıkış için "Cikis" komut düğmesi kullanılacaktır.
 |
Şekil-8. Kredi Geri Ödeme Planı Projesi
Projeyi Kaydetme
"Kredi Geri Ödeme Planı" projesinin saklanması için gerekli düğmeye basıldığında öncelikle form daha sonra da proje için diyalog kutuları ekrana gelecektir. Bu işlemde form için dosya adı olarak "krediana" (uzantısı .frm olacaktır) kullanınız ve dosyayı "My Documents" altında "krediproje" adlı bir klasör yaratarak, bu klasöre saklayınız. Daha sonra ekrana gelen proje diyalog kutusunda ise dosya adı için "krediproje" (uzantısı .vbp olacaktır) yazınız ve Save tuşuna basınız (dosya aynı klasöre saklanacaktır).
Yazı Kutusu Ekleme
Proje için gerekli olan 4 yazı kutusunu formun solunda etiketlere yer bırakacak şekilde yarattıktan sonra bu kutulara anapara için "txtAnapara", yıllık faiz oranı için "txtFaiz", faiz süresi için "txtSure", ve ödemeler için "txtOdeme" isimlerini "Name" seçeneği ile veriniz. "Text" seçeneğinde yer alan "text" yazısını siliniz. Bu alan kutunun bir yazı ile dolu olarak gelmesi istenirse kullanılır.
Etiket Ekleme
Proje için gerekli olan 4 etiket kutusunu formun sağına ve yazı kutularının soluna gelecek şekilde yarattıktan sonra bu kutulara anapara için "lblAnapara", yıllık faiz oranı için "lblFaiz", faiz süresi için "lblSure", ve ödemeler için "lblOdeme" isimlerini veriniz. Ekran görüntüsü için ise "Caption" özelliklerine anapara için "Anapara", yıllık faiz oranı için "Yıllık Faiz Oranı (%)", faiz süresi için "Faiz Süresi (Yıl)", ve ödemeler için "Aylık Ödeme Miktarı" değerlerini giriniz.
Komut Düğmesi Ekleme
Hesaplama ve programdan çıkış için gerekli 2 komut düğmesi yaratınız. Hesaplama düğmesinin "Name" özelliğine "cmdHesap", "Caption" özelliğine ise "Hesaplama" giriniz. Çıkış düğmesinin "Name" özelliğine "cmdCik", "Caption" özelliğine ise "Çıkış" giriniz.
Komut İşlemleri Kodlama
Projenin "Çıkış" düğmesini çift tıklayınız. Private Sub cmdCik_Click() komutu ile End Sub komutu arasına programdan çıkış için gerekli "end" komutunu yazınız.
Proje için gerekli değişken tanımlarını aşağıdaki gibi yapınız:
Dim cAnapara As Currency
Dim fFaiz As Single
Dim nSure As Integer
Dim cOdeme As Currency
Prosedür Kodu
Projede cAnapara değeri txtAnapara yazı kutusundan alınacaktır.
' Anapara değerini değişkene yükle
cAnapara = Val(txtAnapara.Text)
Diğer hesaplama kodları ise aşağıdaki gibidir:
'Yüzde faiz oranını ondalık değere çevir
fFaiz = Val(txtFaiz.Text) / 100
'Yıllık faiz oranını aylığa çevir
fFaiz = fFaiz / 12
'Toplam yıl süresini aya çevir
nSure = Val(txtSure.Text) * 12
'Aylık odemeleri hesapla
cOdeme = cAnapara * (fFaiz / (1- (1+fFaiz) ^ -nSure))
txtOdeme.Text = Format(cOdeme,"Fixed")
Programın Çalıştırılması
Start" düğmesini tıklayarak projeyi çalıştırınız. Anapara için 128000, faiz oranı için 9.75, süre için ise 30 değerlerini giriniz. Aylık ödemeler 1099.72 olmalıdır.
FORMAT:
Format (1234, “$#,###.00”)
Biçime 0 konduğunda rakam olmasa bile 0 mutlaka görüntülenir.
$1,234.00
Format (1234, “$#,###.##”)
Biçime # konduğunda rakam olmazsa görüntülenmez.
$1,234
Format (234, “$#,###.00”)
$234.00
Format (1234567, “$#,###.00”)
$1,234,567.00
Format(1234, “Currency”)
$1,234.00 veya 1.234,00 TL (Türkçe)
FormatNumber (1234)
1,234.00 veya 1.234,00 (Türkçe)
FormatDateTime(“20:10”, vbLongTime)
20:10:00
FORM ÖZELLİĞİ DEĞİŞTİRME PROJESİ
(Program Çalışırken)
Bu örnekte formun genişliği ile ilgili bilgi kullanıcıdan alınıp, buna göre form özelliğini değiştiren program yazılacaktır. Form ilk açıldığında ekranın sol üst köşesinde ve boyutları değişmez olarak görüntülenecektir.
Form (Ornek1) üzerinde bir yazı kutusu (txtGenis-Name), bir etiket (Istenilen Genislik-Caption, lblGenis-Name) ve bir komut düğmesi (Formu Genislet-Caption, cmdGenis-Name) olacaktır.
Form Prosedürü
Sub Ornek1_Load
Ornek1.Top = 0
Ornek1.Left = 0
Ornek1.BorderStyle = 0
Ornek1.ControlBox = 0
End Sub
Komut Düğmesi Prosedürü
Sub cmdGenis_Click
' Formun genişliğinin 500'den fazla olmaması için denetleme
If Val(txtGenis.Text) > 500 Then Ornek1.Width =500
Else Ornek1.Width = Val(txtGenis.Text)
End If
End Sub
SEVİMLİ BİR UYGULAMA
1. Yeni bir proje yaratınız.
2. Form üzerine bir zamanlayıcı ve bir resim denetleyicisi koyunuz.
3. Resmin "Picture" özelliğinin yanındaki düğmeyi tıklayınız.
4. "Load Picture" diyalog pencerei ekrana geldiğinde VisualBasic\Graphics\Icons\Misc dizininden face03.ico resmini seçiniz.
5. Aşağıda verilen kodları gerekli yerlere yazınız.
Dim xChange As Integer
Dim yChange As Integer
Private Sub Form_Load
xChange=100
yChange=100
End Sub
Private Sub Timer1_Timer()
Image1.Left = Image1.Left + xChange
Image1.Top = Image1.Top + yChange
If Image1.Left > Me.ScaleWidth Then xChange=xChange * -1
If Image1.Left < 0 Then xChange=xChange * -1
If Image1.Top > Me.ScaleHeight Then yChange=yChange * -1
If Image1.Top < 0 yChange=yChange * -1
End Sub
6. "Timer Control" özellikler penceresinde "Interval" özelliğini "True" yapınız.
Programı çalıştırdığınızda, resim ekran üzerinde hareket edecek ve formun bir kenarına çarptığında yön değiştirecektir.
ACCESS'DEN VERİ AKTARIMI ÖRNEĞİ
Veri tabanından bilgi aktarımı için kullanacağımız komutlar OpenDatabase, ve OpenRecordset'dir. Veri tabanı (Db) ve kayıt kümesi (Rs) genel tanımları yapıldıktan sonra, bu tanımlardan veritabanı için OpenDatabase tanımı, kayıt kümesi için de Open Recordset tanımı yapılmalıdır. OpenRecordset tanımında kullanılan "snapshot" dosya açıldığında aktif olan kaydın bir kopyasını alır. Bu örnekte tek kayıtlık bir veritabanı kullanılacak ve o bilgi görüntülenecektir.
Tüm kayıtların görüntülenmesi işlemi bir döngü ile aktif kayıt ilerletilerek yapılmalıdır.
Visual Basic Programı'na Access veritabanından veri aktarımı gerçekleştirmek için öncelikle bir veri tabanı hazırlamamız gereklidir.
Access Veri tabanı hazırlama işlemleri:
1. Access'de "c:\MyDocuments" dizini altına "ornek.mdb" dosyası açınız.
2. Tables/New/Design seçenekleri ile tablo tasarımı penceresini aktif hale getiriniz.
3. "Field Name" kolonuna "Yazi" yazınız.
4. "Data Type" kolonunda "Text" seçiniz.
5. Tabloyu kapatınız ve saklama penceresi geldiğinde tabloyu "tblornek" adı ile saklayınız.
6. Ana anahtar seçimi için "No" yanıtlayınız.
7. Tablonuzu "Open" ile açınız. İlk satıra "Veri Aktarım Denemesi" yazınız.
8. Access'den çıkınız.
Visual Basic'de ise aşağıdaki işlemleri gerçekleştiriniz:
1. Yeni bir proje açınız. Projeyi "ornek" olarak yine "c:\MyDocuments" dizinine saklayınız.
2. Form_Load Prosedürü'ne eklenecek kod:
Dim Db as Database
Dim Rs as Recordset
3. Formun üzerine bir etiket ve 2 komut düğmesi yerleştiriniz.
4. Etiket özellikleri:
Caption = (Boş olacak)
Name = Label1 (Aynı kalacak)
BorderStyle = 1
Appearance = 0
5. Birinci komut düğmesi özellikleri:
Caption = Veri Al
Name = Command1 (Aynı kalabilir)
6. İkinci komut düğmesi özellikleri:
Caption = Cikis
Name = Command2 (Aynı kalabilir)
7. Birinci komut düğmesi Click_Prosedürü
Set Db = OpenDatabase("c:\MyDocuments\ornek.mdb")
Set Rs = Db.OpenRecordset("tblornek",dbopensnapshot)
Label1.Caption = Rs!Yazi
8. İkinci komut düğmesi Click_Prosedürü:
End
9. Project/References menü seçeneğinden sonra liste üzerinde "Microsoft DAO 3.51 Object Library" seçeneğini işaretleyiniz.
10. Programı saklayınız.
 |
Programı çalıştırdıktan sonra "Veri Al" düğmesine bastığınızda Şekil-9'daki görüntü oluşacaktır.
Şekil-9 Veri Tabanından Veri Aktarım Örneği
VERİ TABANINDA ARAMA YAPMA ÖRNEĞİ
Bir kayıt bilgisinin veri tabanında olup olmadığını belirlemek için arama işlemi yapmanız gerekmektedir. Bu işlem için öncelikle aranacak bilginin bir yazı kutusu ile kullanıcıdan alınması daha sonra da veri tabanında arama yapılması gerekmektedir. Bilginin bulunup bulunmadığı bilgisi yine yazı kutusu ile kullanıcıya verilebilir.
Arama için yapacağınız işlemler aşağıdaki gibidir:
1. "ornek.mdb" veritabanına "deneme" ve "veri aktarim" olmak üzere iki adet kayıt daha giriniz.
2. "ornek.frm" üzerine bir yazı kutusu ekleyiniz, "Text" özelliği boş olsun.
3. "ornek.frm" üzerine bir komut düğmesi ekleyiniz, "Caption" özelliği ara olsun. Bu komuta aşağıdak prosedürü ekleyiniz.
Private Sub Command3_Click()
Set Db = OpenDatabase("c:\bg\telif\vb\ornek.mdb")
Set Rs = Db.OpenRecordset("tblornek", dbOpenSnapshot)
Do While Not Rs.EOF
If Text1.Text = Rs!Yazi Then
Text1.Text = "Bulundu"
Else:
Rs.MoveNext
End If
If Text1.Text <> "Bulundu" Then Text1.Text = "Bulunamadi"
End Sub
4. Programı çalıştırdıktan sonra yazı kutusuna "Deneme" girip "Ara" düğmesini tıklarsanız yazı kutusu üzerine "Bulundu" yazısı görüntülenecektir. Eğer "Ornek" girip yine "Ara" düğmesini tıklarsanız bu kez de "Bulunamadı" yazısı görüntülenecektir.
VERİ RAPORU YARATMA
Veri raporu yaratma işlemi için öncelikle veri alanı tanımlamaları yapılmalıdır.
Veri Bağlantısı Tanımlamaları
1. Project/Add Data Environment (Project/Components/Designers/Data Environment ya da Project/More Activex Designers/Data Environment) tıklanır.
2. Açılan "Data Environment" penceresindeki "Connection1" üzerinde farenin sağ tuşu tıklanarak "Properties" seçilir.
3. "Data Link Properties" diyalog kutusu üzerinde "Microsoft Jet 3.51 OLE DB Provider" tıklanır.
4. "Next" düğmesi tıklanarak "Connection" kısmına geçilir.
5. "Use data source name" yazı kutusu yanındaki (…) düğmesi tıklanarak Access veri tabanı seçildikten sonra kullanacağınız veri tabanı seçilir.
6. "Test connection" tıklanarak veri tabanına erişim yapılıp yapılamadığı denetlenir.
Veri Tabanı Tanımlamaları
1. "Connection1" üzerinde farenin sağ tuşu tıklanarak "Add Command" seçilir.
2. Eklenen "Command1" üzerinde sağ tuş tıklanarak "Properties" seçilir. Açılan pencerenin "General" kısmında "Command Name" ile bir isim atanır, "Connection" ile istenilen bağlantı seçilir (birden fazla bağlantı olduğu durumlarda kullanılmalıdır), "Database Object" ile verinin tablo olduğu belirtilir, "Object Name" üzerinden tablo ismi seçilir. (Hastane veri tabanı üzerinde kimlik tablosu gibi)
3. Eğer bu veri tabanına ilişkili bir veri tabanı var ise bu "Add Child Command" ile gerçekleştirilir. Diğeri gibi isim ve tablo ismi tanımlamaları yapıldıktan sonra "Relation" ile ilişki tanımı yapılır. (Hastane veri tabanı üzerinde vizite tablosu, kimlik-hastakod ile vizite-hastakod ilişkisi gibi)
Veri Raporu Yaratma
1. Project/Add Data Report seçilir. Ekrana "Access" benzeri bir rapor ortamı gelir.
2. "Properties" penceresi üzerinde "Data source" için önceden tanımlanan "Data Environment", "Data Member" için ise tanımlanan veri tabanı girilir. İstenirse raporun ismi değiştirilebilir.
3. "Data Report" penceresi üzerinde farenin sağ tuşu tıklanarak "Retrieve Structure" seçilir. Bu işlem otomatik olarak veri alanlarını tanımlar.
4. Daha sonra "Data Environment" penceresi üzerinden alanlar "Data Report" üzerine tıklanıp sürüklenerek eklenir ve istenilen biçimde yerleştirilir.
Yaratılan veri raporları bir komut düğmesine eklenecek rapor_ismi.show ile çağırılabilir. Gösterilen rapor üzerinde yazdırma düğmesi bulunduğu için ayrıca yazdırma komutu eklemeye gerek yoktur.
HASTANE VERİ TABANI UYGULAMASI
HASTANE VERİ TABANI
Veri tabanı üzerinde Data1 (hastane-kimlik) ve Data2 (hastane-vizite) nesneleri "visible.false" olarak bulunmaktadır.
 |
(General Declaration)
Public son1 As Integer
Dim son2 As Integer
Public sayi As Integer
Sub ilkform()
cmdileri.Visible = True
cmdgeri.Visible = True
cmdbas.Visible = True
cmdson.Visible = True
cmdekle.Visible = True
cmdrapor.Visible = True
cmdguncelle.Visible = True
cmdbul.Visible = True
cmdcikis.Visible = True
cmdiptal.Visible = False
End Sub
Public Sub goster()
txtad.Text = Data1.Recordset("ad")
txtsoyad.Text = Data1.Recordset("soyad")
txthastakod.Text = Data1.Recordset("hastakod")
Data2.Recordset.MoveFirst
liste(0).Clear
liste(1).Clear
liste(2).Clear
endx = 0
Do While endx = 0
Do While Not Data2.Recordset.EOF
If Data1.Recordset("hastakod") <> Data2.Recordset("hastakod") Then
Data2.Recordset.MoveNext
Else
endx = 1
varx = Data2.Recordset("hastakod")
vary = Data2.Recordset("hastakod")
Do While varx <> 0
Do While vary = varx
liste(0).AddItem (Data2.Recordset("protokolno"))
liste(1).AddItem (Data2.Recordset("tarih"))
liste(2).AddItem (Data2.Recordset("tani"))
Data2.Recordset.MoveNext
If Data2.Recordset.EOF = True Then
varx = 0
vary = 1
Else
vary = Data2.Recordset("hastakod")
End If
Loop
varx = 0
Loop
End If
Loop
Loop
End Sub
Sub ekledugkaldir()
cmdileri.Visible = False
cmdgeri.Visible = False
cmdbas.Visible = False
cmdson.Visible = False
cmdekle.Visible = False
cmdrapor.Visible = False
cmdguncelle.Visible = False
cmdbul.Visible = False
cmdcikis.Visible = False
cmdiptal.Visible = True
End Sub
Private Sub bul_Click()
Data1.Recordset.MoveFirst
sayi = 1
endx = 0
Do While endx = 0
If Data1.Recordset("hastakod") <> bul.Text Then
Data1.Recordset.MoveNext
sayi = sayi + 1
Else
endx = 1
goster
End If
Loop
End Sub
Private Sub cmdbas_Click()
Data1.Recordset.MoveFirst
goster
sayi = 1
End Sub
Private Sub cmdbul_Click()
soyadx = txtsoyad.Text
bulx = 0
bul.Clear
Data1.Recordset.MoveFirst
Do While Not Data1.Recordset.EOF
If Data1.Recordset("soyad") = soyadx Then
bul.AddItem (Data1.Recordset("hastakod"))
Data1.Recordset.MoveNext
bulx = 1
Else
Data1.Recordset.MoveNext
End If
Loop
If bulx = 0 Then
MsgBox ("bulamadim.")
Else
bul.Text = bul.List(0)
bul.Visible = True
txtbul.Visible = True
txtbul.Text = "soyad =" + soyadx
End If
End Sub
Private Sub cmdcikis_Click()
End
End Sub
Private Sub cmddegtamam_Click()
Data1.Recordset.Edit
Data1.Recordset("Ad") = txtad.Text
Data1.Recordset("Soyad") = txtsoyad.Text
Data1.Recordset.Update
Data1.Refresh
cmddegtamam.Visible = False
Data1.Recordset.Move (sayi - 1)
ilkform
goster
End Sub
Public Sub cmdekle_Click()
Ekle.Show
Hastane.Hide
son1 = son1
End Sub
Private Sub cmdgeri_Click()
If sayi <> 1 Then
Data1.Recordset.MovePrevious
goster
sayi = sayi - 1
Else
MsgBox ("Kayit basina gelindi!")
End If
End Sub
Private Sub cmdguncelle_Click()
ekledugkaldir
cmddegtamam.Visible = True
End Sub
Private Sub cmdileri_Click()
If sayi <> son1 Then
Data1.Recordset.MoveNext
goster
sayi = sayi + 1
Else
MsgBox ("Kayit sonuna gelindi!")
End If
End Sub
Private Sub cmdiptal_Click()
goster
cmdekletamam.Visible = False
cmddegtamam.Visible = False
ilkform
goster
End Sub
Private Sub cmdrapor_Click()
DataReport1.Show
End Sub
Private Sub cmdson_Click()
Data1.Recordset.MoveLast
goster
sayi = son1
End Sub
Private Sub Form_Load()
Data1.Refresh
Data2.Refresh
Data1.Recordset.MoveLast
son1 = Data1.Recordset.RecordCount
Data2.Recordset.MoveLast
son2 = Data1.Recordset.RecordCount
Data1.Recordset.MoveFirst
sayi = 1
goster
End Sub
EKLE FORMU
 |
Public Sub cmdekletamam_Click()
Hastane.Data1.Recordset.AddNew
Hastane.Data1.Recordset("Ad") = txtad.Text
Hastane.Data1.Recordset("Soyad") = txtsoyad.Text
Hastane.son1 = Hastane.son1 + 1
Hastane.Data1.Recordset("Hastakod") = Hastane.son1
Hastane.Data2.Recordset.AddNew
Hastane.Data2.Recordset("Hastakod") = Hastane.son1
Hastane.Data2.Recordset("protokolno") = txtprot.Text
Hastane.Data2.Recordset("tarih") = txttarih.Text
Hastane.Data2.Recordset("tani") = txttani.Text
Hastane.Data1.Recordset.Update
Hastane.Data2.Recordset.Update
Hastane.Data1.Refresh
Hastane.Data2.Refresh
Hastane.goster
Hastane.sayi = 1
Hastane.Show
Ekle.Hide
End Sub
Private Sub cmdiptal_Click()
Hastane.Show
Ekle.Hide
End Sub
Private Sub Form_Load()
txtad.Text = ""
txtsoyad.Text = ""
txtprot.Text = ""
txttani.Text = ""
txttarih.Text = ""
End Sub
Yorum Gönder