Pratik Yüzde Hesaplama

Videolu Pratik Yüzde Hesaplama

Yüzde hesaplamak ilk okulda çarpım tablosunu ve 4 işlemi öğrendikten sonra herkezin öğrendiği ilk matematik işlemlerinden birisidir. Herkez yüzde hesaplamasını örneğin 80 liraya %10 ilave edileceği zaman önce 80′ni ilave edilecek yüzde ile çarpardık 80×10=800. Sonra çıkan sayıyı 100 rakamına bölerdik, 800/100=8 çıkardı. Buda 80′in yüzde 10′u 8 ettiğini gösterirdi. Sonra %10 ilave edilmiş miktarı görmek içinde bu %10 miktarını ana miktarla toplardık 8+80=88. Sonuç bu şekilde 3 aşamalı hesaplama yöntemi ile bulunmuş olurdu.

80 x 10 =800

800 / 100 = 8

8 + 80 = 88

Bunun aynısını yüzde eksiltmek için yapmak gerektiğinde de 3 işleme gerek kalıyordu. Sadece son kısmında toplama yerine çıkartma yapıyorduk. Yani 80′den %10 eksiltmek için aşağıdaki işlemi yapıyorduk.

80 x 10 = 800

800 / 100 = 8

8 – 80 = 72

Bu yöntemimiz ile hem hesap makinesinde hemde kağıt üzerinde tek çarpma işlemi ile ister % ilave edebiliyoruz, ister % eksiltebiliyoruz.

İşlemimiz aynen aşağıdaki gibi. Örneğin 80 TL’ye %40 zam yaptığımızı düşünelim. Yapmamız gereken işlem 80 TL’yi 1.40 ile çarpmak. Burada 1 rakamı var olan parayı temsil ediyor. Noktadan sonraki 40 rakamı ise ilave edilecek %40 rakamını temsil ediyor.

Yüzde ekleme formülü

80 x 1.40 = 112 yapıyor.

İster hesap makinesinde, isterseniz kağıt üzerinde deneyin göreceksiniz.

- – - – -

Eğer 80 TL’ye %40 indirip yaptığımızı düşünürsek, bu kez yapmamız gereken işlem yine çarpmak. Ama bu kez 1.40 ile değil 0.60 ile çarpmak. Daha önce dediğimiz gibi 1 rakamı var olan sayıyı temsil edip onu koruyordu, noktadan sonraki rakam ise ilave edilecek yüzdeyi temsil ediyordu. Şimdi ise var olan sayıyı koruyup üzerine ilave etmeyeceğimiz için 1 rakamı yerine etkisiz sayı olan 0 rakamını yazıyoruz, noktadan sonraki 60 ise 100 rakamından çıkartılan 40 rakamından sonra kalacak rakamı verecek. Çoğu insanın kafasını bu nokta karıştırıyor ama dikkatli düşününce mantığı kolayca anlayacaksınız. Bu çarpmadan sonra işlemimiz aynen aşağıdaki gibi olacak.

Yüzde çıkartma formülü

Bu formülü birçoğumuz biliyormudur bilmiyorum ama bilmeyenler için çok hızlı ve basit bir hesaplama yöntemidir, tavsiye ederim. Tabi bu yüzde hesaplama yöntemi eklenmiş bir yüzdeyi eksiltmek için değil, sadece bir rakam da %XX indirim yapmak için gerekli formüldür.

80 x 0.60 = 48 yapar.

- – - – -

Yüzde eksiltme formülü, yüzde eksiltme hesaplaması

Eğer daha önceden eklenmiş bir yüzdeyi çıkartmak istiyorsak aşağıdaki formül kullanılır. Daha doğrusu 125 TL’ye yüzde %20 zam yaptık ve 125 TL x 1,20 = 150 TL oldu diyelim. Daha sonra müşterilerden tepki gelince ve istediğimiz satışı alamayınca mecburen bu zammı geri almamız gerek diyelim. İşte öyle bir hesaplama yapmamız lazımki 150 TL’den %20 zammı geri alınca tekrar 125 TL olsun. İşte bunun için aşağıdaki yüzde hesabı ile bir rakama ilave edilen yüzde aynen eksiltilir.

150 TL / 1,20 = 125 TL

Yani 150 TL’yi 1,20′ye bölersek kolayca ilk rakamı bulmuş oluruz.

Yüzde nedir?

Yüzde işareti yüzde hesaplamalarında kullanılan bir işarettir. Genelde fiyat artırımı/azaltımı ve istatistik tutmakta kullanılır.

Yüzde İşaretinin Kullanımı
- Fiyatlarda Yüzde Kullanımı

En basit örneği fiyatlara belli bir yüzde de zam yada indirim yapmakta kullanılır. Örneğin 200 TL olan bir ütüye %25 zam yapmak için kullanacağımız yöntem.

İlk önce fiyatı yüzde rakamı ile çarparız.
200 TL x 25 = 5000

Ardından çıkan rakamı 100 rakamına böleriz. (Binde hesaplamada da 1000 rakamına böleriz)
5000 / 100 = 50 TL

50 TL, 200 TL’nin % 25′i demektir. Şimdi de zammı 200 TL’ye uygulamak için 200 TL ile 50 TL’yi toplayarak %25 zamlı ütü fiyatımızı bulmuş oluruz.

200 TL + 50 TL = 250 TL (Ütünün %25 zamlı yeni fiyatı)

- İstatistiklerde Yüzde Kullanımı

İstatistiklerde yüzde bir şeyin başarı, başarısızlık ve ihtimal oranını bulmak için kullanılır.

Örneğin bir futbol oyuncusunun oynadığı maç başına attığı golün başarı oranını hesaplamak. Bunu aşağıda uygulamalı bir örnek ile anlatalım. Vereceğimiz örnekte baş karakterimiz Hakan Şükür.

Hakan Şükür kulüp takımlarında 260 ve milli takımlarda 60 gol olmak üzere oynadığı 652 resmi maç da toplam 320 Gol atmış. Biz de Hakan Şükür’ün oynadığı maçlara göre attığı golün yüzde kaç ettiğini bulacağız. Böylece Hakan Şükür bir golcü olarak maçlarda yüzde kaç gol başarısı yakalamış öğrenmiş olacağız.

Bunun için yapmamız gereken attığı golleri oynadığı maça bölmek bölmek. Böylece başarı yüzdesi ortaya çıkacak.

320 gol / 652 maç = 0,49

Yani maç başına % 49 oranında gol atma başarısı göstermiştir.