BİTKİLER (PLANTEA)
*Bitkisel organizmalarının çoğu kök, gövde, dal ve yapraklardan oluşur
* Doğadaki beslenme piramidinin en alt basamağını oluştururlar.Biyokütlesi en fazla canlı grubudur.
*Bitkiler çok hücreli, gelişmiş ökaryotik canlılardır.
*Genellikle yeşil renkli olan bitkiler klorofil içerirler.Fotosentez yaparak organik madde ve oksijen üretirler.
*Bitkiler çeşitlerine göre eşeyli ya da eşeysiz üreme yapabilirler.
*Hücreler birbirine bitişiktir.Hücre zarı üzerinde selülozdan yapılmış bir hücre çeperi yer alır. Sitoplazmasında plastit ismi verilen renk maddesi taşıyan organeller vardır. Sentrozom ve lizozom organelini ise bulundurmazlar. Kofullar özellikle yaşlı bitki hücrelerinde çok büyük olabilir.
*Bitkilerin bir sinir sistemleri yoktur. Fakat hormonları olduğundan dışarıdan gelen uyarılara cevap verebilirler. Örneğin güneşe doğru ya da yerçekimine doğru yönelebilirler.
*Bitkiler yer değiştirme hareketi yapmazlar. Durum değiştirme –irkilme- hareketi yaparlar.
*Birçoğunda iletim demetleri bulunur. İletim demetlerinden odun boruları su ve madensel tuzları taşır. Soymuk boruları ise yapraklarda üretilen organik bileşikleri bitki vücuduna dağıtır.
*Bitkilerin büyümeleri sınırsızdır.Bölünme yeteneğini kaybeden hücreler yeniden bölünmeye başlayabilir.
BİTKİ ÇEŞİTLERİ:
DAMARSIZ TOHUMLU BİTKİLER | DAMARLI TOHUMLU BİTKİLER | ||
1-AÇIK TOHUMLULAR | 2-KAPALI TOHUMLULAR | ||
a)Tek Çenekliler (monokotiledon) | b)Çift Çenekliler (dikotiledon) | ||
a. DAMARSIZ TOHUMSUZ( =SPORLU) BİTKİLER
*İletim demetleri yoktur.
*Küçük yapraklıdırlar sporla ürerler.
*Karayosunları ve ciğerotları olarak iki gruba ayrılır.
*Küçük olduklarından madde alışverişi osmoz ve difüzyonla sağlanır. *Karayosunlarında su kaybını önleyen kütikula tabakası çok incedir. Bu nedenle daha çok nemli yerlerde yaşarlar. Duvar dipleri taş ve toprak yüzeylerinde kadife görüntüsünde bulunurlar.
*Üremeleri döl almaşıyla olur. Bu grubun en tanınmış örnekleri kara yosunları ve ciğerotlarıdır.
b. DAMARLI TOHUMSUZ( =SPORLU) BİTKİLER
*Doğada en çok bulunan bitkilerdendir. Çok küçük olanlardan ağaçsı olanlarına kadar birçok türü vardır.
*Sporla üreyen iletim demetlerine sahip bitkilerdir. Yapraklarının altında spor keseleri bulunur.
*Üremeleri döl almaşıyla gerçekleşir. Basit kök gövde ve yapraklar görülür.
*Çok yıllık toprak altı gövdeleri vardır. Eğrelti otları, at kuyruğu ve kibrit otları bu grubun üyeleridir.
b. DAMARLI TOHUMLU BİTKİLER
*Üremelerini çiçek ve tohumlarla yapan oldukça gelişmiş bitkilerdir.
*Stoma, iletim sistemi gerçek kök, gövde, yapraklar, çiçekler ve tohumlar görülür. *Erkek ve dişi organlar aynı çiçekte ya da ayrı çiçeklerde görülebilir.
**Erkek ve dişi organlar aynı çiçekteyse bunlara tam çiçek denir, hermofradittirler. Aynı bitkideki ayrı çiçeklerdeyse tek evcikli; ayrı çiçeklerde ve ayrı bitkilerdeyse çift evcikli denir.***
.
1. Açık Tohumlular (Kozalaklılar):
*Genellikle odunsu ve çok yıllık olan bu bitkilerde gerçek tohum taslağı yoktur ve tohum, kozalak yaprakçıklarının altında, açıkta gelişir.
*Çoğu iğne yapraklı olan ve her mevsim yeşil kalan çam, ladin, ardıç gibi bitkiler bulunur.
*Çenek sayısı değişkendir.
Çenek, ilk yapraklar çıkana kadar embriyonun besin ihtiyacını karşılayan tohum parçalarıdır.
2. Kapalı Tohumlular:
* Gerçek çiçekleri olan ve tohumlarını yumurtalık denilen sonradan meyveye dönüşecek yapıların içinde oluştururlar.
*Çift döllenme görülür. Yani spermler döllenmeyle hem embriyoyu hem de besin dokusunu oluştururlar.
*Sadece odunsu değil otsu türleri de vardır. Tek yıllık türleri olduğu gibi çok yıllık türleri de vardır.
*Çiçekler değişik renklerde ve kokularda olduğundan böcekleri kendilerine çekerek özellikle tozlaşmayı kolaylaştırırlar.
Elma, armut, fasulye, lale bitkileri kapalı tohumlu bitkilerdir.
Kapalı tohumlu bitkiler çenek sayısına göre; tek çenekli(monokotil) ve çift çenekli (dikotil )olarak iki takıma ayrılırlar.
a)Tek Çenekli (monokotil) Bitkiler: | b)Çift Çenekli (dikotil) Bitkiler: |
Embriyolarında tek çenek yaprağı taşırlar | Embriyolarında iki çenek yaprağı taşırlar |
Genellikle tek yıllık otsu bitkilerdir | Tek yıllık ya da çok yıllık otsu ya da odunsu olabilir. |
Gövdelerinde iletim demetleri düzensiz dağılmıştır | Gövdelerinde iletim demetleri düzenli dağılmıştır |
Enine büyümeyi sağlayan kambiyum tabakası bulunmaz. | Enine büyümeyi sağlayan kambiyum tabakası bulunur. |
Yaprakları paralel damarlı şerit ve ya kılıçsıdır | Yaprakları ağ damarlı ve geniştir. |
Kökleri saçaktır | Kökleri kazıktır |
Yaprakları gövdeye doğrudan bağlanır. | Yaprakları gövdeye bir yaprak sapıyla bağlanır |
Çiçeklerde taç yaprak ve çanak yaprak ayrımı görülmez ve çiçek yaprakları 3 ve 3ün katlarıdır. | Çiçeklerde taç yaprak ve çanak yaprak ayrımı vardır.Çiçek yaprakları 2 ve 2nin katlarıdır. |
Örnek olarak; buğday, orkide, mısır | Örnek olarak; fasulye, nohut, bezelye gibi baklagiller,badem, elma gibi ağaçlar |
Yorum Gönder